Op zaterdag 15 juni vond ons symposium plaats over de ontwikkeling van de Franse orgelmuziek in de 19e eeuw in de Christoforuskerk te Schagen.
———————
In twee lezingen zal organist en muziekhistoricus Willem Poot uit Maarssen deze ontwikkeling schetsen. Tjeerd van der Ploeg, organist van de Christoforuskerk, zal aan het orgel diverse muziekvoorbeelden demonstreren. Aan de orde komen verschillende onderwerpen, zoals de schets van het tijdsbeeld en het belang van orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll. Cavaillé-Coll heeft veel, zo niet alles, in gang gezet betreffende de orgelcultuur in het Frankrijk van de 19e eeuw.
Hij bouwde niet alleen voortreffelijke orgels; hij had er ook groot belang bij dat die goed bespeeld zouden worden en stuurde talenten als Alexandre Guilmant en Charles-Marie Widor naar Brussel voor orgelstudie bij Jaak Nicolaas Lemmens. Daarnaast organiseerde hij in Parijs orgelconcerten. Voor de inspelingen van nieuwe door hem gebouwde orgels vroeg hij de organisten. Door Lemmens en diens leermeester Adolf Hesse uit te nodigen leerde men in Parijs de muziek van Bach kennen. Virtuoos pedaalspel, zoals in Bachs muziek, was daar tot 1850 onbekend.
Cavaillé-Coll zorgde voor belangrijke orgelbenoemingen aan de vele Parijse kerken dankzij de vele contacten die hij had. Hij zag in Lemmens dé persoon die het niveau van het orgelspel in Frankrijk op een hoger plan kon brengen. Lemmens kreeg als pedagoog en orgelcomponist dan ook veel invloed. Veel vernieuwingen in orgelspel en compositie komen via Lemmens’ leerlingen in Frankrijk terecht. In diverse voorbeelden wordt dat duidelijk gemaakt.
Daarnaast is er tijdens dit symposium natuurlijk veel aandacht voor César Franck. Hoewel deze niet de stichter van een orgeltraditie is geweest, was hij wel de eerste die voor het Cavaillé-Coll-orgel componeerde. Bij Widor ontwikkelde zich een nieuw genre: de orgelsymfonie. In zijn muziek treffen we uitersten aan; van pompeuze marsen in ‘Style mondain’ en zoetgevooisde Andantes tot visionaire klankfresco’s in zijn latere symfonieën.
Saint-Saëns was behalve als organist vooral actief als erudiet componist en criticus. Hij had veel invloed en stond hoog in aanzien.
Aandacht is er ook voor de École Niedermeyer, het herstel van het gregoriaans en daarmee samenhangend de interesse voor modaliteit.
Iemand als Maurice Ravel zou later niet zó modaal gecomponeerd hebben zonder het onderwijs van Gabriel Fauré, diens docent aan dit instituut.
Tjeerd van der Ploeg zal de ontwikkeling en opbouw behandelen van het Cavaillé-Coll-orgel, het Frans romantische orgel bij uitstek.
Het Nicholson-orgel (1882 3kl./ped. 31 st.) in de Christoforuskerk is weliswaar niet Frans, maar dankzij de draagkrachtige grondstemmen, grote fluiten, mooie strijkers en kleurrijke tongwerken, leent dit instrument zich toch zeer goed voor de Franse orgelmuziek. De kathedrale akoestiek van de kerk doet de rest. Verschillen tussen diverse orgeltypes en het vertalen van Franse orgelmuziek komen aan bod.
Het symposium begint om 10.30 uur met ontvangst en duurt tot 15.15 uur. Om 15.30 geeft Tjeerd van der Ploeg het slotconcert.
De deelname bedraagt € 35,= (inclusief concert). Op 21 September is er een studiedag over Franse Romantiek. Wanneer men de studiedag met het symposium combineert is er een combinatieprijs (€ 60,= voor actieve deelnemers en € 40,= voor toehoorders bij de studiedag).
Het concert kan ook apart worden bijgewoond, toegang € 7,50. Men wordt verzocht zelf de lunch mee te nemen, voor thee en koffie wordt gezorgd.
Het adres van de kerk is: Gedempte Gracht 64, 1741GD Schagen. De kerk bevindt zich op 5 minuten loopafstand van het NS station.
Achter de kerk is een parkeerterrein (ingang via Laan; vrij parkeren)
Voor informatie over het orgel:
www.nicholsonschagen.nl
— AANMELDEN GESLOTEN —